Gebelikte Egzersiz Ve Yararları
Gebelikte Yapılan Egzersizin Fetal Etkileri Fetal Kalp Hızı, Uterin Kan Akımı ve Fetal Kan Akımı Üzerine Etkisi
Fetal kalp atım hızı egzersizin şiddet, süre ve tipine göre değişim gösterebilir. Fetal kalp hızında egzersiz sırasında 5-15 atım/dk. artış olabilir. Fetal kalp hızı egzersiz sonrası 5-20 dk. içinde normale döner. Bu artışın fetusa zararı yoktur. Fetal bradikardi epizodları obstetrik veya medikal bir komplikasyon olmadığı sürece görülmemektedir.Egzersiz esnasında uterin kan akımı %20-60 azalabilir. Egzersizden sonra 20 dk içinde normale döner.Annedeki hematokrit artışı, kanın oksijen taşıma kapasitesi artışı fetal kan akımını kompanze eder.Bu nedenle yapılan çalışmalarda egzersizin fetal kan akımını çok az etkilediği bazı çalışmalarda ise hiç etkilemediği bulunmuştur.1-3 Yüksek yerlerde yaşayan kadınlarda uterin kan akımının azaldığı gösterilmiştir.2500 metreyi aşan yüksekliklerde yaşayan kadınların en azından 4-5 günlük süre tamamlanıncaya kadar fazla fiziksel zorlanmadan kaçınmaları önerilmektedir.
Egzersizin Gebelik Süresi Üzerine Etkisi
Egzersiz sırasında artan norepinefrin ve prostaglandinlerin uterin aktiviteyi artırarak erken doğumu uyarabileceği düşünülmüştür. Ancak bir çalışmada egzersize bağlı preterm doğum, erken membran rüptürü ve fetal distres riskinde artma saptanmamıştır.
Egzersizin Doğum Ağırlığı Üzerine Etkisi
Gebelikte yapılan egzersiz ile ilgili yapılan çalışmaların bazılarında doğum ağırlığının azaldığı bulunmuştur. Gebe kadınların konsepsiyon öncesine göre egzersiz düzeylerini %50’nin üzerinde arttırdıklarında doğum kilosunun anlamlı oranda azaldığı gösterilmiştir. Ağır egzersiz yapan gebeler ile sedanter hareketsiz hayat tarzı olan gebeleri karşılaştıran başka bir çalışmada doğum kiloları arasında bir fark bulunamamıştır. Bazı çalışmalarda ise haftada toplam 2000 kkal harcayacak düzeyde egzersiz yapan kadınların egzersiz yapmayan kadınlara göre daha fazla doğum tartılı bebekler doğurdukları görülmüştür.
Gebelikte Egzersizin Yararları
Egzersiz gebelikte hem fiziksel hem de psikolojik yönden fayda sağlar. Gebelikte yaygın görülen yorgunluk, gebelik varisleri ve bacaklardaki ödem egzersiz ile azalır.Ayrıca egzersiz yapan gebelerde unutkanlık, stres, anksiyete ve depresyon daha az görülür.Gebelikte aşırı kilo alımı ve fazla kiloları postpartum 6 ayda kaybedememek uzun dönem obeziteye neden olmaktadır. Egzersiz ve dengeli beslenme gebelik süresince istenen kilo artışını sağlamaktadır.Bazı çalışmalarda gebelikte egzersiz ile az kilo almanın doğum süresini ve doğum komplikasyonlarını azalttığı bulunmuştur. Epidemiyolojik çalışmalarda, özellikle morbid obez kadınlarda, egzersiz Gebelik diyabetinden korunmada yararlı bulunmuştur. Amerikan Diyabet Cemiyeti diyetle glisemi sağlanamayan Gebelik Diyabetli hastalarda egzersizin yardımcı bir tedavi olarak kullanılabileceğini onaylamıştır. Egzersiz doğum için gereken kas aktivitesinin düzenlenmesine yardımcı olur. Doğum komplikasyonlarını azaltır. Sezaryen oranını ve, analjezik gereksinimini azaltır. Gebelikte egzersiz yapan kadınlar postpartum dönemde de devam ederlerse doğum sonrası iyileşme hızlanır. Vücut şeklinin korunmasına yardımcı olarak özgüveni artırır. Stres, anksiyete, depresyon gibi durumlar azalır. Aktif kadınlarda hipertansiyon, preeklampsi daha az görülür. Dolaşım ve sindirim işlevlerini düzenler. Fiziksel kondüsyon daha kolay korunabilir, halsizliğe karşı direnç artar. Postür bozuklukları önlenebilir. Sırt ve bel ağrısı oluşumunu, bacak krampları oluşmasını, variköz ven oluşumunu, ödem oluşumunu azaltır. Egzersiz obezite, koroner kalp hastalığı, osteoporoz, hipertansiyondan korurken aynı zamanda kolon kanseri ve meme kanseri riskini de azaltır. Lipid profilinde LDL kolesterolü ve trigliseriti düşürürken HDL kolesterolü yükseltir. Uyku bozukluklarını düzeltir. Tüm bu değişiklikler gebelikte oluşabilecek komplikasyonları azaltırken sağlıklı bir bebek doğurmaya yardımcı olur.
Gebelere Egzersiz Önerilmeden Önce
Gebe genel olarak değerlendirilmeli, medikal ve obstetrik durum gözden geçirilmelidir. Egzersiz için kontraendikasyon teşkil eden durumlar belirlenmeli ve kişinin daha önceki aktivite durumu incelenmelidir. Egzersiz programları, potansiyel riskleri, uygulanışı hakkında yeterli bilgi sahibi olunmalıdır. Verilecek programın uygulanıp uygulanamayacağı dikkate alınmalıdır.